1. ΓΕΝΙΚΑ
Διόπτρα είναι σωλήνας παρατήρησης αντικειμένων . Για παράδειγμα , το τηλεσκόπιο λέγεται και διόπτρα .
Στα αρχαία χρόνια , η διόπτρα χρησιμοποιούταν κυρίως στην αστρονομία για την παρατήρηση ουράνιων σωμάτων .
Διοπτρικό ορθόγωνο είναι οπτικό τοπογραφικό όργανο χειρός , το οποίο χρησιμοποιείται για τη χάραξη καθέτων στο έδαφος .
2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Αποτελεί το πιο απλό όργανο , απ' όλα τα είδη ορθογώνων . Το υλικό του είναι μέταλλο . 'Εχει σχήμα κυλινδρικής μορφής , με 4 σχισμές στην παράπλευρη επιφάνεια ( εικόνα ) . Κάθε σχισμή φέρει στο μέσο της νήμα .
Η α βρίσκεται παράλληλα και απέναντι από τη β . Το ίδιο συμβαίνει και με τις άλλες δύο σχισμές , γ και δ . Οι διευθύνσεις α - β και γ - δ διασταυρώνονται σε ορθή γωνία .
Το ορθόγωνο προσαρμόζεται σε κοντάρι ( στυλεό ) , το οποίο ρυθμίζεται στο ύψος του παρατηρητή . Κατακορυφώνεται δε , με σφαιρική αεροστάθμη .
3. H ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Θα εξηγήσω , πώς χαράζουμε την κάθετο με το διοπτρικό ορθόγωνο .
'Εστω η ευθυγραμμία ΑΑ' και σημεία Γ - Δ , να ανήκουν σε αυτήν ( εικόνα ) . Στήνουμε κοντάρι ( κατακόρυφο ) σε ένα απ' αυτά π.χ. το Δ . Σε ενδιάμεσο σημείο επιλογής μας , κατακορυφώνουμε το κοντάρι , το οποίο φέρει το ορθόγωνο .
Στη θέση 1 , το μάτι μας ταυτίζει στην ίδια ευθεία α - β , το ακόντιο του Δ . Σταθεροποιούμε το ορθόγωνο σε αυτήν τη διεύθυνση .
Πάμε πλέον στη θέση 2 . 'Ενας στοχοφόρος κινείται ( κρατώντας το ακόντιο κατακόρυφα ) με την καθοδήγησή μας .
Μόλις ταυτιστεί το ακόντιό του με τη διεύθυνση γ - δ , θα έχει οριστεί το σημείο Ε , το όποιο θα βρίσκεται στη ζητούμενη κάθετο .
| ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ |
Κατασκευάστε διοπτρικό ορθόγωνο με δικά σας υλικά π.χ. χρησιμοποιήστε τον κύλινδρο χαρτιού τουαλέτας και το ξύλινο κοντάρι σκούπας .
Δημιουργήστε τις σχισμές και για νήμα , κολλήστε μια κλωστή χρώματος π.χ. μαύρου .
Στην κάτω βάση του κυλίνδρου κολλήστε ένα παξιμάδι και στο πάνω μέρος του ξύλινου κονταριού , την αντίστοιχη βίδα .
'Οσο πιο καλά πετύχουμε τις παραλληλίες και καθετότητες των αντίστοιχων σχισμών , τόσο πιο καλή θα είναι η κατασκευή μας .