1. ΓΕΝΙΚΑ
Είναι νύχτα και είστε χαμένοι σε μια άγνωστη τοποθεσία . Βρίσκεστε σε ένα σταυροδρόμι . Ο ουρανός είναι καθαρός . Δεν έχει ούτε ένα σύννεφο και βλέπετε τα αστέρια ⭐ να λάμπουν .
Δεν έχετε πυξίδα , ούτε τηλέφωνο...δεν έχετε τίποτα για τον προσανατολισμό σας !! Το μόνο που ξέρετε , είναι ότι το χωριό σας βρίσκεται ανατολικά .
Αφού νικήσετε τους φόβους σας , ευθύς αμέσως σας τίθενται ερωτήματα , όπως : " Πού βρίσκεται η Ανατολή ; Ποιόν δρόμο να ακολουθήσω ; "
2. Ο ΠΟΛΙΚΟΣ ΑΣΤΕΡΑΣ
Υπάρχει ένα σώμα στον ουρανό , το οποίο τις καθαρές από σύννεφα νύχτες , λειτουργεί ως πυξίδα . Δεν κινείται ποτέ και βρίσκεται πάντα προς το Βορρά . Το όνομά του είναι Πολικός Αστέρας ( Π.Α. ) . Εγώ το ονομάζω πυξίδα του ουρανού .
Φανταστείτε δύο κλασσικούς χαρταετούς με ουρές . Ο ένας είναι μεγάλος και ο άλλος μικρός . Ο Π.Α. βρίσκεται στο τέλος της ουράς του μικρού χαρταετού ( Μικρή Άρκτος ) .
Σε σχέση με τη Μεγάλη Άρκτο βρίσκεται αριστερά , στην επέκταση της πλευράς α . Η απόσταση είναι περίπου 5 φορές την πλευρά α ( εικ. ) .
Αυτό το τεράστιο αστέρι βρίσκεται σε απόσταση από τη Γη , περίπου 470 έτη φωτός . Το ύψος του είναι ίσον με το γεωγραφικό πλάτος φ του τόπου , από τον οποίο το παρατηρούμε .
Για παράδειγμα , βρίσκεστε κάπου στην Αθήνα και το βλέπετε από φ = 37.979185 ° . Το ύψος του Πολικού Αστέρα θα είναι 37.979185 ° . Είναι γνωστό ό,τι τα ύψη των ουράνιων σωμάτων , μετρώνται από τον Ορίζοντα .
3. ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
Πρώτα απ' όλα εντοπίζετε με γυμνό μάτι τη θέση του Πολικού Αστέρα στον ουρανό , με τη διαδικασία που προαναφέραμε . Αν και δεν είναι τόσο λαμπερό , θα μπορέσετε να το διακρίνετε , γιατί επιπλέον μοιάζει να είναι μόνο του .
'Οταν το δείτε , σημαίνει ότι εκεί είναι ο Βορράς . Κανονικά ο Βορράς βρίσκεται στη νοητή κάθετο προς στον ορίζοντα . Επειδή όμως είναι νύχτα και ο ορίζοντας αν δεν έχει Πανσέληνο δεν εντοπίζεται , λέμε ότι ο Πολικός Αστέρας αποτελεί το Βορρά . Η Ανατολή είναι πάντα 90 ° δεξιά !!! Ο Νότος βρίσκεται στην πλάτη σας . Η Δύση είναι πάντα 90 ° αριστερά .
4. ΠΟΛΙΚΟΣ ΑΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΠΛΑΤΟΣ Φ
Τα παλιά χρόνια χρησιμοποιούσαμε τον Πολικό Αστέρα , για να υπολογίσουμε το γεωγραφικό πλάτος φ του τόπου μας . Εξακολουθεί να αποτελεί μια χρήσιμη μέθοδο .
Βέβαια σήμερα με αριστερό κλικ στους χάρτες της google , έχουμε τις γεωγραφικές συντεταγμένες φ και λ οποιουδήποτε σημείου της Γης . 'Ομως υπάρχουν περιοχές της Γης , στις οποίες δεν υπάρχει διαδίκτυο . Βρισκόμαστε εκεί και θέλουμε να ξέρουμε το γεωγραφικό πλάτος φ του τόπου .
5. ΠΩΣ ΜΕΤΡΑΜΕ ΤΟ ΥΨΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΚΟΥ ΑΣΤΕΡΑ
Ας δούμε πώς μετράμε το ύψος του Πολικού Αστέρα ( εικ. ) .
Δημιουργούμε μια απλή συσκευή παρατήρησης , τοποθετημένη σε οριζόντιο επίπεδο . Είναι μόνιμη κατασκευή π.χ. στην ταράτσα του σπιτιού μας . Αν είναι και περιστρεφόμενη , μετράμε το ύψος οποιουδήποτε ουράνιου σώματος . Η διόπτρα κινείται γύρω από σταθερό σημείο . Στην άκρη της τοποθετούμε ένα μοιρογνωμόνιο .
Επειδή οι μετρήσεις γίνονται συνήθως νύχτα , αν είναι φωτιζόμενη η επιφάνεια του έργου , δίνει άλλη αίσθηση . Επίσης καλό είναι , να μπορεί να αυξομειώνεται το ύψος της διόπτρας , για να καλύπτει όλα τα ύψη ματιών .
Ως διόπτρα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα ευθύγραμμο κομμάτι ξύλου ή μετάλλου . Για μια πιο μόνιμη κατασκευή , προτιμάμε το μέταλλο . Σίγουρα το έργο μας χρειάζεται και μια προστατευτική κουκούλα .
'Ετσι , αφού υπολογίσουμε το ύψος του Πολικού Αστέρα , θα γνωρίζουμε και το γεωγραφικό πλάτος φ του τόπου μας .
6. ΜΕΤΡΗΣΗ ΥΨΟΥΣ ΜΕ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ
Εναλλακτικός τρόπος μέτρησης του ύψους των ουράνιων σωμάτων , είναι η χρησιμοποίηση ενός τηλεσκοπίου με τον τρίποδά του 🔭 . Αν πρόκειται να αγοράσετε , αναζητήστε εκείνον που περιλαμβάνει βαθμονομημένους δίσκους , οριζόντιο και κατακόρυφο .
Ο οριζόντιος θα σας χρησιμεύσει στη μέτρηση του Αζιμούθιου και γενικά των οριζοντίων γωνιών . Ο κατακόρυφος θα σας χρησιμεύσει στη μέτρηση του ύψους .
Τέλος , αξίζει να έχετε ένα μικρό και τόσο εύχρηστο παρατηρητήριο του ουρανού . Θα σας εντυπωσιάσει .