1. ΓΕΝΙΚΑ
Χωροστάθμηση είναι η τοπογραφική εργασία , κατά την οποίαν βρίσκουμε τις υψομετρικές διαφορές σημείων .
Γεωμετρική σημαίνει ότι οι μετρήσεις γίνονται , με την οριζοντίωση της γραμμής του τηλεσκοπίου ( οριζόντιες σκοπεύσεις ) , χωρίς να χρησιμοποιηθούν τριγωνομετρικοί τύποι .
Απλή σημαίνει , να υπολογίσουμε την υψομετρική διαφορά δύο σημείων από μια στάση οργάνου .
2. ΣΦΑΙΡΙΚΟΤΗΤΑ ΓΗΣ ΚΑΙ ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Ακούγεται παράξενο λέγοντας πως , η σφαιρική επιφάνεια έχει οριζόντιο επίπεδο . Όμως είναι λογικό . Δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την επιφάνεια που πάταμε ως σφαίρα , γιατί είναι αρκετά μεγάλη . Αυτό που μπορούμε να αντιληφθούμε , είναι ένα επίπεδο .
Στις οριζοντιογραφικές αποτυπώσεις , μήκη μέχρι 20 χλμ θεωρούνται αποδεκτά .
Στις υψομετρικές αποτυπώσεις , η σφαιρικότητα της Γης έχει σαφώς μεγαλύτερη επίδραση .
Δύο σημεία του εδάφους , τα οποία απέχουν πάνω από 700 μέτρα και βρίσκονται στο ίδιο οριζόντιο επίπεδο , δεν έχουν το ίδιο απόλυτο υψόμετρο . Και σε μικρότερες των 700 μέτρων αποστάσεις υπάρχει διαφορά . Αλλά επειδή το σφάλμα λόγω κυρτότητας , είναι μικρότερο του 1 εκ αγνοείται και θεωρούμε ότι τα δύο σημεία μπορούν να έχουν το ίδιο υψόμετρο .
3. ΧΩΡΟΒΑΤΗΣ
Είναι τοπογραφικό όργανο , το οποίο χρησιμοποιούμε για τη χωροστάθμηση και είναι πολύ απλό στο χειρισμό του .
Η εργασία μπορεί να γίνει και με ταχύμετρο . Ωστόσο , αν είναι να βρούμε μόνο υψόμετρα , θα χρησιμοποιήσουμε το χωροβάτη , το οποίο είναι πιο γρήγορο και ειδικό για υψομετρικές αποστολές . Αν είναι και αυτόματος , μια χονδρική οριζοντίωση αρκεί και το τηλεσκόπιο είναι έτοιμο για σκόπευση .
4. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΧΩΡΟΒΑΤΗ ΚΑΙ ΤΑΧΥΜΕΤΡΟΥ
Με το χωροβάτη μπορούμε να κάνουμε μόνο υψομετρική αποτύπωση . Με το ταχύμετρο μπορούμε να εκτελέσουμε , οριζοντιογραφική και υψομετρική αποτύπωση . Και τα δύο όργανα εξελίσσονται , όπως εξελίσσεται η τεχνολογία . Είναι ηλεκτρονικά , με ενσωματωμένους επεξεργαστές , τα οποία διαθέτουν πάρα πολλές διευκολύνσεις και δυνατότητες . Όσον αφορά την αγοραστική τους αξία , ο χωροβάτης είναι πάντα πιο φθηνός από το ταχύμετρο .
'Εχουν την ίδια σκοπευτική διάταξη , με μια σημαντική διαφορά . Στο ταχύμετρο , το τηλεσκόπιο περιστρέφεται γύρω από δύο άξονες , τον πρωτεύοντα και το δευτερεύοντα . Στο χωροβάτη , περιστρέφεται γύρω από τον πρωτεύοντα μόνο .
Θυμίζω ότι αφού οριζοντιώσουμε το ταχύμετρο , πρωτεύοντας είναι ο κατακόρυφος άξονας και δευτερεύοντας ο οριζόντιος . Και οι δύο άξονες διέρχονται από το τηλεσκόπιο . Ο πρωτεύων είναι νοητός .
Κατά το στήσιμο των οργάνων , στο ταχύμετρο ακολουθείται μια πιο σύνθετη διαδικασία , απ' ότι στο χωροβάτη .
5. ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ
Έστω ότι θέλουμε να βρούμε την υψομετρική διαφορά δύο σημείων .
Στις χωροσταθμήσεις δεν υπάρχουν στάσεις . Τα σημεία επιλέγονται τυχαία . Στήνουμε το όργανο πρόχειρα και χονδρικά , περίπου στη μεσοκάθετο της αποστάσεως . Με αυτόν τον τρόπο εξαλείφονται κάποια σφάλματα π.χ. λόγω κυρτότητας , διαθλάσεως κ.ά .
Θα αναλύσουμε την εργασία της απλής χωροστάθμησης με δύο παραδείγματα .
Στο πρώτο παράδειγμα ξεκινάμε από το χαμηλότερο σημείο και πάμε στο ψηλότερο .
Στο δεύτερο παράδειγμα , ξεκινάμε από το ψηλότερο και πάμε στο χαμηλότερο σημείο .
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1
Να βρεθεί η υψομετρική διαφορά Δh των σημείων Α και Β ( ΔhΑΒ ) , καθώς και το υψόμετρο του Β ( Υβ ) . Το υψόμετρο του Α είναι Υα = 13.000 μ . Εξοπλισμός :
| Χωροβάτης – Τρίποδας – Σταδία |
ΛΥΣΗ :
Εικόνα 1 , από το Α στο Β
Σκοπεύουμε με το χωροβάτη την κατακόρυφη σταδία στο σημείο Α και παίρνουμε ως ΟΠΙΣΘΟΣΚΟΠΕΥΣΗ , την ένδειξη 3.650 μ ( Ο = 3.650 ) .
Κατόπιν , σκοπεύουμε τη σταδία η οποία είναι τοποθετημένη στο σημείο Β και παίρνουμε ως ΕΜΠΡΟΣΘΟΣΚΟΠΕΥΣΗ , την ένδειξη 0.800 μ ( Ε = 0.800 ) .
Η υψομετρική διαφορά των σημείων Α και Β , είναι :
ΔhΑΒ = Ο - Ε = 3.650 - 0.800 = 2.850 μ
Το υψόμετρο του Β , είναι :
| Υβ = Υα + ΔhAB = 13.000 + 2.850 = 15.850 μ |
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2
Να βρεθεί η υψομετρική διαφορά Δh των σημείων Β και Α ( ΔhΒΑ ) , καθώς και το υψόμετρο του Α ( Υα ) . Το υψόμετρο του Β είναι Υβ = 8.233 μ . Εξοπλισμός :
| Χωροβάτης – Τρίποδας – Σταδία |
ΛΥΣΗ :
Εικόνα 2 , από το Β στο Α
Σκοπεύουμε με το χωροβάτη την κατακόρυφη σταδία στο σημείο B και παίρνουμε ως ΟΠΙΣΘΟΣΚΟΠΕΥΣΗ , την ένδειξη 0.347 μ ( Ο = 0.347 ) .
Κατόπιν , σκοπεύουμε τη σταδία η οποία είναι τοποθετημένη στο σημείο Α και παίρνουμε ως ΕΜΠΡΟΣΘΟΣΚΟΠΕΥΣΗ , την ένδειξη 2.639 μ ( Ε = 2.639 ) .
Η υψομετρική διαφορά των σημείων B και A , είναι :
ΔhΒA = Ο - Ε = 0.347 - 2.639 = - 2.292 μ
Το υψόμετρο του A , είναι :
| Υα = Υβ + ΔhΒΑ = 8.233 + ( - 2.292 ) = 8.233 - 2.292 = 5.941 μ |