1. ΓΕΝΙΚΑ
Σεισμός είναι ένα ξαφνικό γεωλογικό φαινόμενο , το οποίο προκαλείται από φυσικά αίτια μέσα στη γη και εκδηλώνεται με τη μορφή εδαφικών κινήσεων , μικρής ή μεγάλης περιόδου . Είναι αποτέλεσμα τριών τύπων κυμάτων . Το ένα αντιστοιχεί σε επιφανειακά κύματα και τα άλλα δύο τα οποία είναι πιο σημαντικά , διαδίδονται μέσα στο πέτρωμα .
Το ταχύτερο απ' αυτά ονομάζεται κύριο ή κύμα P ( από το Primary = Πρωτεύον ) . Η κίνησή του είναι ίδια , με αυτήν των ηχητικών κυμάτων και έχουν την ικανότητα να ταξιδεύουν διαμέσου των πετρωμάτων αλλά και των υγρών στοιχείων ( ωκεανούς ) . Ένα μέρος τους μπορεί να διαδοθεί και στην ατμόσφαιρα , ως ηχητικά κύματα .
Το βραδύτερο κύμα που διέρχεται μέσω των πετρωμάτων , ονομάζεται δευτερεύων ή κύμα S ( Secondary = Δευτερεύων ) . Αυτό διατρέχει μια πλευρική πορεία και τα κύματα , δε μπορούν να μεταδοθούν στο υγρό στοιχείο .
Όταν γίνεται σεισμός πρώτα φθάνουν τα P κύματα και μετά τα S , τα οποία με κινήσεις πάνω , κάτω και πλάγια δονούν την επιφάνεια του εδάφους , οριζοντίως και καθέτως . Αυτή είναι και η καταστροφική κυματική κίνηση . Σπουδαίο ρόλο ως προς το μέγεθος της καταστροφής , παίζει η μορφολογία του εδάφους , δηλαδή το πόσο συμπαγές είναι π.χ. τα καταστροφικά κύματα S θα προκαλέσουν πιο εύκολα ζημιές σε αμμώδη εδάφη , παρά σε πετρώδη . Εχει αποδειχτεί ότι , η καταστροφή από ένα δυνατό σεισμό , αρχίζει περίπου στα 11 δευτερόλεπτα ( ελάχιστος χρόνος αντίδρασης ) .
2. ΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΛΕΩΝ
|
ΣΕΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΛΕΩΝ © Google Inc. , Αποστολίδης Θεόδ. Σάββας |
Παραδείγματα :
3. ΕΙΔΗ ΣΕΙΣΜΩΝ
Έχουμε τρία είδη σεισμών :
1. Τους Τεκτονικούς , οι οποίοι είναι και οι συχνότεροι και προκαλούνται από το απότομο σχίσιμο των πετρωμάτων .
2. Τους Ηφαιστειακούς , οι οποίοι προκαλούνται από τα ηφαίστεια .
3. Τους Εγκατακρημνισιγενείς , οι οποίοι είναι μικροί και προκαλούνται από καταρρεύσεις οροφών σε ορυχεία ή σπήλαια .
4. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΓΗ
Η Γη κινείται , θέλει να εκτονωθεί , τρέμει και ποτέ της δεν είναι σε ησυχία . Είναι ένας ζωντανός " οργανισμός " με τεράστια δύναμη που κάνει πολλά πράμματα , τα οποία εμείς δεν αισθανόμαστε π.χ. περιστρέφεται γύρω από τον άξονα της , σε περίπου 24 ώρες . Αν μου επιτρέπεται " βράζει " και αναπτύσσονται τεράστιες πιέσεις μέσα της .
| ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΣΕΙΣΜΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ | |
|---|---|
| ΜΕΓΕΘΟΣ (R) | Μ.Ο. |
| 8 | 2 |
| > 7 | 15 |
| > 6 | 150 |
| > 5 | 1500 |
| > 4 | 15000 |
| 3 | > 100000 |
5. ΑΛΛΑ ΑΙΤΙΑ ΣΕΙΣΜΩΝ
Σεισμοί δημιουργούνται από τα ηφαίστεια αλλά και από τους ανθρώπους ( π.χ. από άντληση πετρελαίου , από γεωτρήσεις μέσα στη Γη , από υπόγειες εκρήξεις κ.τ.λ. ) . Οι πτώσεις μετεωριτών και κομητών αλλά και οι υποχωρήσεις υπόγειων θόλων , το σπάσιμο βράχων σε μεταλλεία , κατακρημνίσεις και καθιζήσεις της Γης , αποτελούν αιτίες σεισμών . Βέβαια η παραγόμενη ενέργεια σε αυτές τις περιπτώσεις είναι περιορισμένη και το μόνο που δημιουργούνται , είναι τοπικές εδαφικές κινήσεις .
6. ΤΑ ΖΩΑ
Τα ζώα που είναι σε άμεση επαφή με το έδαφος και τα οποία διαθέτουν μοναδική ικανότητα να ακούνε απόμακρους ήχους , είναι αυτά που πρώτα αντιλαμβάνονται κάθε είδους εκρήξεων και συγκρούσεων , που γίνονται μέσα στη Γη . Μετά το μαθαίνουν τα πουλιά στον αερά και γενικά με το δικό τους μοναδικό τρόπο επικοινωνίας , είναι αυτά που ενημερώνονται πρώτα . Χαρακτηριστικά σημάδια ζώων :
Οι αγελάδες , τα πρόβατα ή τα άλογα αρνούνται να μπουν στους στάβλους τους . Οι αρουραίοι φεύγουν από τις φωλιές τους . Οι κότες πετούν σε δένδρα και στύλους , αφήνοντας τα κοτέτσια τους . Οι πάπιες αρνούνται να μπουν στο νερό και τα σκυλιά γαυγίζουν , χωρίς να συντρέχει λόγος . Τα φίδια ξυπνάνε από τη χειμερία νάρκη τους . Τα περιστέρια τρομαγμένα δεν ξαναγυρνάνε στις φωλιές τους . Τα κουνέλια με στητά τα αυτιά αναπηδάνε συνεχώς ή πέφτουν πάνω σε διάφορα αντικείμενα . Τα ψάρια αναπηδούνε έξω από το νερό , χωρίς λόγο .
Θα αναφέρω το παράδειγμα μιας γάτας , στο σεισμό ( 5.9 ρίχτερ ) της Πάρνηθας το 1999 , η οποία 5 λεπτά πριν από το γεγονός , είχε σηκώσει το τρίχωμά της σα να ήταν σε θέση μάχης και ανασήκωνε τα πόδια της . Η γάτα τριβόταν γύρω από έναν όρθιο άνθρωπο και κοίταζε συνέχεια κάτω . Εκείνος την έδιωχνε αλλά εκείνη επέμενε . Οι άλλοι άνθρωποι που ήταν γύρω γελάγανε... ώσπου ξαφνικά τους κόπηκε το γέλιο .
7. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΕΙΣΜΟΥ
Η κύρια δόνηση σε μια περιοχή , το ανώτερο που μπορεί να διαρκέσει , είναι 1 λεπτό . Πολλοί άνθρωποι έχουν την εσφαλμένη αίσθηση ότι κρατάει περισσότερο . Ουσιαστικά , διαρκεί μέχρι 30 - 60 δευτερόλεπτα .
Σε πολλές περιπτώσεις , έχουν καταγραφεί προσεισμοί ( προδονήσεις ) που είναι δυνατόν να διαρκέσουν μέρες ή και βδομάδες πριν ακολουθήσει , ο κύριος σεισμός . Αφού γίνει αυτός , οι δονήσεις θα συνεχιστούν με διακοπές για μέρες ή και χρόνια .
Από τη στιγμή που άνοιξε " λογαριασμός " σε μια περιοχή , είναι επόμενο να έχει και " πάρε - δώσε " , μέχρι να κλείσει . 'Η αν θέλετε όπως μια πληγή , που ανάλογα με το μέγεθος της , διαρκεί και ο χρόνος θεραπείας της .
8. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΣΤΙΑ ΚΑΙ ΤΙ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΣΕΙΣΜΟΥ
Η εστία είναι τόπος μέσα στη Γη , εκεί ακριβώς που γίνεται ο σεισμός ( σημείο γέννησης ) . Το βάθος του κυμαίνεται από μερικά χιλιόμετρα εώς περίπου 700 χιλιόμετρα . Εώς 70 χιλ. είναι επιφανειακός . Από 70 - 300 χιλ. θεωρείται ότι είναι ενδιάμεσου βάθους και μεγαλύτεροι από 300 χιλ. μεγάλου βάθους . Οι επιφανειακοί σεισμοί είναι πολύ καταστρεπτικοί , ενώ οι ενδιάμεσοι και μεγάλου βάθους , λόγω του ότι τα κύματα απλώνονται , γίνονται αισθητοί σε μεγαλύτερο εύρος της χώρας . Τα δε κύματα έρχονται εξασθενημένα , με συνέπεια μικρότερες καταστροφές .
Επίκεντρο είναι ένα σημείο της επιφάνειας της Γης , ακριβώς πάνω από την εστία ( το σημείο γέννησης ) .
9. ΠΟΥ ΔΕ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΣΕΙΣΜΟΙ
Στην Ανταρκτική είναι ίσως η μοναδική ήπειρος , που δε γίνονται σεισμοί . Απο κει και πέρα , στα Βόρεια των Ηνωμένων Πολιτειών και Καναδά , στις πεδιάδες της Βόρειας Ευρώπης , στην κεντρική λεκάνη του Βόρειου Ειρηνικού Ωκεανού και μεγάλες περιοχές του Ατλαντικού Ωκεανού . Κατά καιρούς , σε αυτές τις περιοχές , μπορεί να δώσει κανέναν ψιλό σεισμό , χωρίς όμως καμιά συνέπεια .
10. ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΓΗΣ
Ο Φλοιός είναι το επιφανειακό στρώμα πάνω στο οποίο ζούμε και έχει πάχος 0 - 80 χιλιόμετρα .
Ο Μανδύας ( Ανώτερος και Κατώτερος ) εκτείνεται πέρα από τη βάση του φλοιού , σε βάθος 2885 χιλιομέτρων . Ο εξωτερικός Πυρήνας , ο οποίος είναι σε υγρή μορφή , έχει πάχος 2800 χιλιόμετρα . Ο εσωτερικός Πυρήνας , ο οποίος είναι μια στερεά σφαίρα , νικελίου και σιδήρου , με ακτίνα 150 χιλιόμετρα .
Πώς είναι δυνατόν να ξέρουν οι επιστήμονες τι έχει μέσα η Γη ; δηλαδή το πώς είναι ; Με μελέτη των σεισμικών κυμάτων , της ταχύτητας και των διαδρομών τους .
11. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΕΙΣΜΟΓΡΑΦΟΣ
Είναι το όργανο καταγραφής των εδαφικών δονήσεων σε ένα περιστρεφόμενο καρούλι με χαρτί . Αποτελεί μια πλήρη μελέτη του σεισμού , με βάση τα σεισμικά κύματα . Η αρχή λειτουργίας των οργάνων αυτών , φαίνεται στην εικόνα .
'Εχει διάφορους τύπους σεισμογράφων . Χάρη στην τεχνολογία , η διαδικασία ενημέρωσης σε διάφορες σχετικές ιστοσελίδες του διαδικτύου , γίνεται αυτόματα μέσω θύρας USB .
'Οταν ήμουνα μικρός , είχα στερεώσει σε οριζόντια θέση ένα ξύλο . Στο κέντρο του κρέμασα μια πετονιά με ένα στυλό , που η άκρη του ερχόταν σε επαφή με ένα λευκό χαρτί . 'Ισα ίσα ακούμπαγε ο στυλός στο χαρτί . 'Οταν γινόταν σεισμός , ο στυλός έκανε γραμμές στο χαρτί και έβλεπα τη διεύθυνση και το μέγεθος . Μπορείτε και εσείς να φτιάξετε έναν οικιακό σεισμογράφο .
12. ΠΟΙΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ
'Ολοι οι οικισμοί κινδύνευουν να υποστούν ζημιές . Να ξέρετε , ότι οι οροφές και οι στέγες , δεν πέφτουν σαν ένα σώμα , αλλά κομματιάζονται...δηλαδή πέφτουν κομμάτια . Για αυτό αν κρυφτείτε κάτω από ένα τραπέζι , διασφαλίζετε τη ζωή σας , κατά κάποιο τρόπο .
Γενικά , ένα σπίτι που άντεξε τον κύριο σεισμό είναι απίθανο να καταρρεύσει στους μετασεισμούς . Επίσης , ο κίνδυνος είναι πιο μεγάλος , σε παράκτιους και παρόχθιους και σε οικισμούς που είναι σε πλαγιές των βουνών . Πιο συχνές είναι οι καταστροφές στις δυτικές και νότιες ακτές της Ελλάδας .
13. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΡΩΓΜΩΝ
14. ΑΠΟΨΗ ΜΟΥ
Το ιδανικό θα ήταν να ξέραμε , το πότε και το πού θα γίνει ένας μεγάλος σεισμός . Αλλά δυστυχώς , ακόμα η επιστήμη , δεν έχει βρει το " φάρμακο " . Σίγουρα υπάρχει λύση στο πρόβλημα και εύχομαι στο άμεσο μέλλον , να δούμε πρόοδο σε αυτόν τον τομέα . Έστω να έχει ο κάθε πολίτης μέσα στην οικία του , μια μικρή συσκευή , όχι με μεγάλο κόστος , η οποία να διαθέτει έναν ηχητικό συναγερμό με διάφορες επιλογές και να ειδοποιεί , 1 με 2 λεπτά πριν γίνει το γεγονός . Εκτός αυτού , θα προτιμούσα για οικία μας , μονοκατοικίες και όχι πολυκατοικίες ( όλα στο βωμό του χρήματος , κρίμα ) . Διότι όπως και να το κάνουμε , είναι ένα τρομακτικό φαινόμενο , το οποίο προκαλεί , εκτός από υλικές καταστροφές και πολλούς θανάτους , πανικό και ένα μοναδικό εκκωφαντικό ήχο ( η ψυχραιμία τα νικάει όλα ) .
Η βοή που παράγεται από το σεισμό , είναι αισθητή σε αυτούς που βρίσκονται κοντά στο επίκεντρο . Το κοντά είναι μέχρι 100 χλμ . Τι σημαίνει αυτό για εσάς ; Αν γίνει σεισμός και δεν ακούσετε ήχο , αλλά αισθανθείτε μόνο κούνημα , σημαίνει ότι το επίκεντρο του σεισμού είναι μακριά σας ( πάνω από 100 χλμ ) .
Μια συσκευή προαναγγελίας δονήσεων , θα άπαλλάξει τον άνθρωπο από το άγχος και θα τον προετοιμάσει , για το επερχόμενο γεγονός . Η πρόβλεψη σεισμών θα είναι μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις , που έχουν γίνει στον πλανήτη μας .